Lastrophysicien Stephen Hawking décède à lage de 76 ans
Отурукташкан жай
Будапешт ![]()
|
Будапешт — Венгрия Республикасынын борбору,Пешт медьесинин администрациялык борбору. Дунай дарыянын ?й?з-б?й?з?нд? жайгашкан. ?з?нч? администрациялык-аймактык бирдик. Калкы 1,7 млн (2012). Ири жолдор тоому.
Тарых
[т?з?т?? | булагын т?з?т??]1148-жылдан белгил?? болуп, ал тарыхый 3 б?л?кт?н (Пешт, Буда, Обуда) турат. 1872-ж. алар Будапешт болуп бир шаарга бириктирилген. 1241-ж. Буда, Обуда, Пешт мо?гол баскынчылары тарабынан талкаланган. 1242-жылдан Буда венгр королдорунун туруктуу резиденциясы, 1350-жылдан Венгр королдугунун борбору. Буда, Обуда жана Пешт 1541–1686-ж. Осмон империясынын, 18-кылымдын башында Габсбургдардын бийлиги астында болгон. 1867-жылдан Венгрия королдугунун, 1918-ж. к?з каранды эмес Венгр мамлекетинин борборуна айланган. 1944-ж. мартта немец аскерлери тарабынан оккупацияланып, 1945-ж. февралда советтик аскерлер бошоткон. 1918-жылдан Венгрия Республикасынын борбору. ?лк?н?н башкы саясий, илимий, экономикалык жана маданий борбору. Эл аралык аэропорту бар. Будапештте Венгриянын ?н?р жайынын 30%и жайгашкан. Машина куруу (прибор, трактор кураштыруу, транспорттук, электр-техникалык), текстиль жана химиялык ?н?р жайы ?н?кк?н. Тамак-аш, фармацевтика, резина, кийим тиг??, полиграфия ишканалары иштейт. Венгрия ИА, университет, Ф. Лист атындагы музыкалык академия, Улуттук галерея, С?р?т искусство музейи, Улуттук искусство, этнографиялык жана тарых, Чыгыш-Азия музейлери, театрлар бар. Будапештин негизги б?л?г? тоолуу Буда (о? жээк) жана т?з??д?? Пештте (сол жээк) жайгашкан. Буда Будапештин тарыхый очогу, анда 13–19-кылымдын архитектура эстеликтери басымдуу келип, алар Б?тк?л д?йн?л?к мурастын тизмесине кирген. Шаарды бошоткон Советтик жоокерлерге Боштондук эстелиги тургузулган (1947). Пештте со?ку жана азыркы курулмалар бар. Негизги ?н?р жайлуу райондору Дунайга жанаша жайгашкан (Чепель, Уйиешт жана башка). Метрополитен иштейт.
Колдонулган адабияттар
[т?з?т?? | булагын т?з?т??]- “Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 2-том. Башкы редактору Асанов ?. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2007. 808 бет, илл. ISBN 978 2025-08-065-4
Европа ?лк?л?р?н?н борборлору | |
---|---|
БУУга м?ч? ?лк?л?р |
Амстердам ? Андорра-Ла-Вилья ? Анкара ? Афины ? Белград ? Берлин ? Берн ? Братислава ? Брюссель ? Будапешт ? Бухарест ? Вадуц ? Валлетта ? Варшава ? Ватикан ? Вена ? Вильнюс ? Дублин ? Загреб ? Киев ? Кишинёв ? Копенгаген ? Лиссабон ? Лондон ? Любляна ? Люксембург ? Мадрид ? Минск ? Монако ? Москва ? Осло ? Париж ? Прага ? Рейкьявик ? Рига ? Рим ? Сан-Марино ? Сараево ? Скопье ? София ? Стокгольм ? Таллин ? Тирана ? Хельсинки ? Цетине |
Башка аймактардын борборлору |
Гибралтар ? Дуглас ? Лонгйир ? Мальта сарайы ? Мариехамн ? Сент-Питер-Порт ? Сент-Хелиер ? Торсхавн ? Эпископи |
Расмий таанылбаган ?лк?л?рд?н борборлору | Донецк ? Луганск ? Приштина ? Тирасполь |